Mozilla Firefox

FireFox

Энэхүү програм нь интернэт дэх вэб хуудсуудыг харуулах зориулалтай програм юм.

Интернэт нь маш олон компьютерүүдээс бүрдсэн нэгэн том сүлжээ юм. Бүх компьютер хоорондоо холбогдсон байх ба тэрхүү холбоос нь интернэт юм. Интернэтэд маш олон компьютерүүд байх бөгөөд тэдгээрийн зарим нь вэб сэрверүүд байдаг. Эдгээр серверүүд нь вэб хуудсыг өөр дээрээ байршуулах бөгөөд бусад компьютерүүддээ вэб хуудсыг тарааж байдаг. Ийм учир хэрэв вэб хуудсыг үзэхийн тулд олон янзын вэб хөтөчүүд байдаг. Тэдний нэг нь Мозила Фаярфокс юм.

Вэб хөтөчүүд нь програм хангамжын зах зээл дээрх нилээд өрсөлдөөнтэй төрөл юм. Анхдагч интернет хөтөчүүд нь зөвхөн зургийг л текст мэдээллийн хажууд харуулж чаддаг байжээ энэхүү хөтөч нь сүүлд Netscape Navigator болсон Mosaic хөтөч байсан юм. Уг хөтөчийн энэхүү чадвар нь тэр үед маш том нээлт болж байсан юм. Тэд хамгийн түрүүнд интерэт хөтөч гэх өрсөлдөөний эхлэлийг тавьсан боловч богино хугаанд хүчтэй болж өнгөрсөн өрсөлдөөнд Internet Explorer-д шахагдсан билээ.

Гэвч сүүлийн жилүүдэд түүхэнд нэгэн шинэ хуудас нэмэгдсэн нь бидний одоо өргөнөөр хэрэглэх болсон Firefox вэб хөтөч билээ. Уг хөтчийн эрин хэдий Mosaic-ийн үеийн өрсөлдөөнтэй адилгүй боловч өөрийн онцлог чанар, найдвартай байдал ямар ч үйлдлийн систем дээр ажиллах чадвар зэргээрээ бидний хуучин хэрэглэж байсан Internet Explorer-с давж чадсан юм. Бас үнэгүй байдаг.

Ингээд Mozilla Firefox вэб хөтөчийн талаар товч танилцуулъя.

Firefox-ийн түүхээс

Энэхүү төслийн санаачлагчид нь Дэйв Хяат ба Блейк Росс нар байсан юм. Тэд хамгийн анхны буюу Firefox 1.0 хувилбарыг 2004 оны Арван нэгдүгээр сарын 09-нд олон нийтэд таинилцуулсан юм. Үүгээр Firefox хөтөчийн түүх эхэлсэн бөгөөд анхны хувилбарын араас 2005.09.29-нд Firefox 1.5, 2.0 хувилбар 2006 оны 10 сарын 24-нд зарлагдсанаасаа хойш 7 сар орчимийн дараа альфа болон бэта хувилбаруудын эцэст олны хэрэгцээнд хүрсэн. Firefox 3.0 хувилбар Альфа хувилбараар байгаа бөгөөд саяхан Бета хувилбар нь гарсан. Одоо хамгийн найдвартай ажиллаж байгаа хувилбар нь 2.0.0.14 хувилбар нь юм. Firefox 3.0 хувилбарын жинхэнэ хувилбарыг 2008 оны дундуур олон нийтэд хүргэхээр төлөвлөж байгаа ажээ.

Эхэн үе: шинэхэн төрсөн вэб хөтөч

Хяат ба Россын хөтөч нь Mozilla Suite (нэрлэгдэж, төлөвлөгдөж байсан, сүүлд SeaMonkey нийгэмлэг болсон.) буюу IRC, майл, мэдээ болон WYSIWYG HTML удирдагчийг нэг дор багтаасан нэгдмэл програм хангамж бүтээх төсөлтэй өрсөлдөхөөр тусгаарлаж гарсан хөтөч юм.

Firefox XUL хэлийг ашигласнаар дурын үйлдлийн систем дээр ажиллаж чадах өөрийн онцлог шинж чанарыг олж авсан. XUL хэл програмыг өргөжүүлэх, хөгжүүлэхэд маш том боломжийг нээж өгсөн юм. Гэвч үүнтэй зэрэгцэн нууцлал, аюулгүй байдлыг асуудал тулгарсан. Энэхүү асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд анхны Firefox 0.9 хувилбар зөвшөөрөгдсөн, шалгагдсан өргөтгөл нэмэгдэлүүдийг агуулсан Mozilla Update вэбийг цуг үүсгэж байсан ажээ.

Mozilla Firefox гарсан хувилбарууд он дараалал, хийгдсэн өөрчлөлтүүд

Хөтөчийн нэр,Gecko хувилбар,Хувилбар,Код нэрГарсан огноо,Өөрчлөлтүүд,Phoenix



Анхны хувилбар, тохируулж болох хэрэгслүүд, шуурхай хайгч

0.2


Santa Cruz


October 1, 2002


Хажуу мөр, нэмэгдэл удирдагч

0.3


Lucia


October 14, 2002


Зураг хаагч, Pop-Up хаагч, олон хуудсыг нэг цонхонд харуулах

1.3


0.4


Oceano


October 19, 2002


Загварууд, Pop-Up хаагч сайжруулалт,хэрэгслүүдын тохируулга

0.5


Naples


December 7, 2002


Олон нүүр хуудасын боломж, хажуугийн мөр болон харагдах байдлын сайжруулалт, түүх

Mozilla Firebird


1.5


0.6


Glendale


May 17, 2003


Шинэ интерфес /Qute/, хуудсын тэмдэглэгээ, автоматаар зургын хэмжээг тохируулах, зөөлөн хуудсын хөдөлгөөн

0.7


Indio


October 15, 2003


Автомат хуудас гүйлгэгч, нууц үг зохицуулагч, тохируулах цэсний сайжруулалт

Mozilla Firefox


1.6


0.8


Royal Oak


February 9, 2004


Windows суулгагч, холбоогүй ажиллах горим, хуудас тэмдэглэгээ болон файл татагчийн сайжруулалт, шинэ логотой болсон

1.7


0.9


One Tree Hill


June 15, 2004


Шинэ интерфес /Winstripe/ шинэ нэмэгдэл зохицуулагч, багасгасан татаж авах хэмжээ, шинэ туслах систем, Линукс суулгагч, мэйл айкон зөвхөн Windows-д

1.0


Phoenix


November 9, 2004


Албан ёсны 1.0 хувилбар, Шинэ боломжууд RSS/Atom мэдээлэгч, хайх хэрэгсэл, нэмэгдэл хайгч, 2006 оны 4 сарын 13-нд 1.0.8 хувилбар гарсанаар хуучин хувилбаруудыг дэмжихээ болисон

1.8


1.5


Deer Park


November 29, 2005


1.5 хувилбарын нээлт. SVG болон Canvas өргөтгөлийн дэмжлэг, Хэрэглэгчийн интерфес сайжруулалтыг Java 1.5, CSS2/3 дээр хийсэн. 2007 оны 5 сарын 30 хүртэл 1.5.0.12 болтолоо хөгжсөн.

Mozilla Firefox 2


1.8.1


2.0


Bon Echo


October 24, 2006


2.0 хувилбарын албан ёсны нээлт, Хөтөч хаагдахад урьд үзэж байсан хуудсуудыг сэргээх боломж, Google, Yahoo хайгчдийн боломж, Java 1.7 дэмжлэг, сайжруулсан хамгаалалт.

2.0.0.14





April 17, 2008


Өнөөгийн тогтворжсон хувилбар, сайжруулсан хамгаалалт, найдвартай ажиллагаа

Mozilla Firefox 3


1.9


3.0rc1


Firefox 3.0
RC 1


May 16, 2008[20]


Цоо шинэ сайжруулалтууд, үйлдлийн системүүдийн онцлогт тохирсон интехфесүүд, хуудас ачаалах хурдыг боломжит дээд хурдаар нэмэгдүүлэх, шинэ файл татагч менежер

3.0


Gran Paradiso






Mozilla Firefox 4


2.0


4.0









http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/9/99/Mozilla_Firefox_logo_history.pngТовчхондоо бол Firefox вэб хөтөч нь өдөр бүрд сайжирч байгаа, одоо вэб хөтөчийн зах зээл дээр тэргүүлэгч болж чадсан хөтөч юм.

Firefox билэгдэлийн өөрчлөлтүүд.

Ид хийж бvтээх залуу халуун насандаа vр хvvхэд, хань ижил, гэр бvлээсээ хол хvний нутагт хєлсний ажил хийхээр бєєн бєєнєєр явж байгаа залуусыг харсан нэг эмэгтэй “Монголын залуучууд гадагшаа гараад дууслаа” гэж халаглаж зогссон юм. Энэ vгийг сонсоод хэзээ энэ залуус гараад явсан шигээ баяр хєєр дагуулан ирэх бол гэх бодол тєрж байсан нь саяхан. Харин тэдний тvрvvч нь гэрээний хугацаагаа дуусгаад эх орондоо ирж, сурсан мэдсэнээ ашиглан vйлдвэр, компани байгуулан ажиллаж эхэлсэн байна.

Baharhal

“¯íäýñíèé áàõàðõàë ìîíãîë ñóðòëûí äóóäëàãà áàéíà. ¯åèéí ¿åä ãîëîìòîî ñàõèõ ìîíãîë ò¿ìýí, ¿íäýñ óãñààãààðàà áàõàðõàíà. Òºðºõ人 “áóóõ”, ¿õýõäýý ÿñàà îðøîîõ ãàçàð øîðîî, óóë óñ, óðãàìàë áàÿëãààðàà áàõàðõàíà. ¯éëèéí ¿ðã¿é ìºíõºä äóðñàãäàõ ýçýí áîãä ×èíãèñèéí óäìààðàà áàõàðõàíà. ¯ðýãäýæ, õîðîãäñîí ÷ ºíº õîæèä äàâòàãäàøã¿é ñî¸ë, óëàëìæëàë, çàíøëûí ýðõýì íàíäèí ºâººðºº áàõàðõàíà. ¯íäýñíèé òóñãààð òîãòíîë, øóäàðãà ¸ñûã äýýäýëñýí òºð óëñààðàà áàõàðõàíà.
Босоо, хэвтээ хоёр бичигтэй, бодлоо билчээж, үгээ цэцэлж ярьдаг монгол хэлтэй, хорвоогоос тасарч, наранд хүрдэг уртын дуутай, хоёрхон чавхдасаар адуу янцгаалгаж, айраг үнэртүүлж, морин хууртай, орсон гарсанд цай идээгээ дээжлэн барьж, ойчож унахад нь, түшиж босгодог монгол заншилтай билээ бид.

"Эх орон надад юу өгч чадах вэ? гэж бүү асуу. Эх орондоо би юу хийж чадах вэ? гэж өөрөөсөө асуу"

НЭЭЛТТЭЙ ЭДИЙН ЗАСАГ

Улс төрийн боловсролын академи

ЭДИЙН ЗАСГИЙН ОНОЛ

НЭЭЛТТЭЙ ЭДИЙН ЗАСАГ

Улаанбаатар хот

Нээлттэй эдийн засаг дахь хадгаламж ба хөрөнгө оруулалт

Орчин үеийн эдийн засаг нь нээлттэй эдийн засаг байдаг ба дэлхийн эдийн засагтай

• олон улсын худалдаа
• олон улсын санхүү гэсэн хоёр сувгаар холбогдож байдаг.

Олон улсын худалдаа нь тухайн эдийн засгуудын харьцангуй давуу талд тулгуурлан экспорт ба импортын чиглэлээр явагдаж байдаг бол олон улсын санхүүгийн үйл ажиллагаа нь дотоод эдийн засгийн болон дэлхийн зээлийн хүүгийн ялгаатай түвшин, валютын ханш, олон улсын шууд хөрөнгө оруулалт зэргээр тодорхойлогдож байдаг.

Өөрөөр хэлбэл нээлттэй эдийн засаг нь дэлхийн санхүүгийн зах зээл дээр зээлж, зээлдүүлж байдаг эдийн засаг юмаа.

Манай улсын хувьд 1998 онд дотоодын нийт бүтээгдэхүүнд экспортын эзлэх хувь 32.5, импортын эзлэх хувь 49.8 байсан байна. Энэ нь бусад улс орнуудтай харьцуулвал Монголын эдийн засаг харьцангуй нээлттэй, жижиг эдийн засаг гэж тооцогдож байгаа юмаа.

Жижиг эдийн засаг гэдэг нь Дэлхийн зээлийн хүүгийн болон үнийн төвшинд нөлөөлж чаддаггүйг тодотгож байгаа хэрэг юм.

Аливаа эдийн засаг нээлттэй байхын гол ач холбогдол нь тэрээр тодорхой хугацаанд үйлдвэрлэсэн хэмжээнээсээ илүүгээр хэрэглэх боломжтой болдогт оршино. Энэ нь нэг талын ашигтай байдал боловч нөгөө талдаа тухайн эдийн засагт ихээхэн бэрхшээл үзүүлж байдаг.

Жишээлбэл: Удаан хугацааны турш гадаадаас зээл авч импортын зардлаа нөхөж байсан оронд гадаад өрийн асуудал тулгарч ирнэ.

Тиймээс гаднаас зээл авах уу? эсвэл гадагшаа зээлүүлэх үү? Гэдэг асуудал нь эцэстээ тухайн эдийн засгийн хадгаламж ба хөрөнгө оруулалтын шийдвэртэй холбоотой болж ирдэгээ.

Хэрвээ зорьж буй хөрөнгө оруулалтын түвшин нь дотоодын бодит хөрөнгө оруулалтын хэмжээнээс давж байвал энэ эдийн засаг гаднаас зээлэх болно.

Энэ тохиолдолд эдийн засгийн төлбөрийн тэнцэл нь алдагдалтай болдог, эсрэг тохиолдолд тэрээр гадагшаа зээлүүлэх бөгөөд эдийн засгийн төлбөрийн тэнцэл нь илүүдэлтэй болно.

Тэгвэл төлбөрийн тэнцэл гэж юу вэ?

Төлбөрийн тэнцэл нь үндэсний тооцооны системын нэг хэсэг бөгөөд тухайн эдийн засаг гадаад эдийн засгуудтай хэрхэн олон улсын худалдаа хийж, дэлхийн зах зээлээс хэдий хэмжээний хөрөнгө зээлсэн эсвэл зээлүүлсэн талаархи тооцоог өртгөөр харуулдаг баримт бичиг юм.

Тиймээс энэ нь худалдааны тэнцэл, капиталын тэнцэл гэсэн хоёр үндсэн хэсэгт хуваагдана.

Төлбөрийн тэнцэлд тухайн орны оршин суугчид болон гадаад эдийн засгуудын хооронд явагдах бүх төрлийн эдийн засгийн хэлцлүүдийн өртгийг тэмдгэлдэг.

Аливаа хэлцэл нь хоёр талтай. Үүнийг ДЕБЕТ, КРЕДИТ хэлбэрээр тэмдгэлдэг.

• Кредит нь Монгол улсруу шилжин орж буй худалдааны болоод капиталын урсгалыг хэлэх бөгөөд энэ нь нэмэх /+/ тэмдэгтэй байна.
• Дебет нь Монгол улсаас гарч буй худалдааны ба капиталын урсгалыг хэлэх бөгөөд энэ нь хасах /-/ тэмдэгтэй байна.

Өөрөөр хэлбэл тухайн улс оронд валют оруулж ирж буй бүх хэлцлүүд кредит талд, тухайн орноос валют гаргаж буй бүх хэлцлүүд дебет талд бичигдэнэ.

Худалдааны тэнцэл нь тухайн орны бусад улс орнуудтай хийсэн худалдааны цэвэр өртгийг хэмжиж байдаг.

Цэвэр өртөг гэж юуг хэлж байна вэ гэвэл тухайн орны экспортын ба импортын өртгийн зөрүүг хэлж байна. Зарим үед үүнийг Цэвэр экспорт буюу Х-М=NX гэж тэмдэглдэг.

Худалдааны тэнцэл нь үндсэн гурван хэсгээс бүрдэнэ.

• Бараа үйлчилгээний цэвэр экспорт;
• Гадаад эдийн засагт оруулсан хөрөнгө оруулалтын орлого ба манай оронд гадаадынхны оруулсан хөрөнгө оруулалтын зөрүү буюу хөрөнгө оруулалтын цэвэр орлого;
• Нэг чиглэлийн хөрөнгийн урсгалын цэвэр шилжилт ордог.

Хөрөнгө оруулалтын орлогын жишээнд: Банк болон банк бус санхүүгийн байгууллагаас олох зээлийн хүүгийн орлого, ноогдол ашиг, патентын орлого гэх мэт орно.

Нэг чиглэлийн хөрөнгийн урсгал гэдэг нь нэг орноос нөгөө оронруу шилждэг аливаа хөрөнгийн, бэлгийн, тусламжийн орлого нь үргэлж хоёр талын байдаггүйтэй холбоотой.

Жишээ нь: Японоос манай улсад үзүүлу буй их хэмжээний өртөг нь японб төлбөрийн тэнцэлийн нэг л талд бичигддэг.

Худалдааны тэнцлийн кредитын өртөг нь дебетын өртгөөс давж гарсан үед худалдааны тэнцэл буюу урсгал тооцоо нь илүүдэлтэй байна гэж тодорхойлогдоно.

Эсрэг тохиолдолд, өөрөөр хэлбэл дебетын өртөг нь кредитын өртгөөс давж гарсан үед тооцоо нь алдагдалтай гарсан гэж үздэг.

Урсгал тооцоо алдагдалтай гарлаа гэдэг нь манай улс бусад оронд өртэй болжээ гэсэн үг юм.

Нээлттэй эдийн засагт тэнцвэр хэрхэн тогтдог вэ гэдгийг төлбөрийн тэнцэл ашиглан тайлбарлаж болно. Хаалттай эдийн засагт зорилтот үндэсний хадгаламж нь зорилтот үндэсний хөрөнгө оруулалтын төвшинтэй тэнцүү байхад эдийн засгийн бараа үйлчилгээний зах зээл буюу эдийн засгийн бодит сектор тэнцвэрт байдалд байдаг.

Нээлттэй эдийн засагт энэ нь арай өөр байна. Төлөвлөсөн үндэсний хадгаламж /Sd/ нь, төлөвлөсөн үндэсний хөрөнгө оруулалт /Id/, гадаадад зээлдүүлсэн зээл /NX/-ийн нийлбэртэй тэнцүү байвал нээлттэй эдийн засгийн бодит сектор тэнцвэрт байдалд байна гэж үздэг.

Нээлттэй эдийн засаг дахь тэнцвэр нь эдийн засаг дахь нийт эрэлт, нийт нийлүүлэлт тэнцүү үед тогтдог.

Өөрөөр хэлбэл нээлттэй эдийн засаг гэдэг нь дэлхийн зах зээлд оролцож байдгаараа хаалттай эдийн засгаас ялгаатай юм.

МОНГОЛ УЛСЫН ХҮН АМЫН ШИЛЖИЛТ ХӨДӨЛГӨӨН

СЭДЭВ: МОНГОЛ УЛСЫН ХҮН АМЫН ШИЛЖИЛТ ХӨДӨЛГӨӨН,

ТҮҮНИЙ СӨРӨГ ҮР ДАГВАРУУДЫГ АРИЛГАХ АРГА

ЗАМЫГ ТОДОРХОЙЛОХ НЬ

Ашиглах материаль ном зүй

Монгол улс дахь хүн амын шилжилт хөдөлгөөн

• Улаанбаатар хотын ядуурал ба шилжилт хөдөлгөөн /2004он/
• Монгол улс дахь ядуурлыг бууруулах стратеги /2001 он/
• Орон нутгийн хөгжлийн цогц асуудлууд
• Хөдөө орон нутагт санхүүгийн үйлчилгээг хүргэх
• Хувьчлал орлогын хувиарлалт ба ядуурал /2004 он СЭЗ яам/
• Монгол улс оролцооны аргаар ядуурлын байдалд дүн шинжилгээ хийх нь
• Сумын төсөв Мониторонгийн тайлан /2006/
• Монгол улс дахь бичил санхүүгийн дэд салбарын судалгаа
• Үндэсний статистикийн газрын мэдээлэл судалгаа
• Монгол улсын нийгмийн хамгаалал хөдөлмөрийн яамны судалгаа
• Холбогдох хууль тогтоомжууд

УТБА

ЛИБЕРТИ-5

Магистрант Х.Батцоож

“Монгол иргэдийн гадаадад хөдөлмөр эрхлэлтийн байдал, үр дагавар”

Монголын Хүн ам ба Хөгжил Нийгэмлэгээс гаргасан судалгаанаас

Монгол улсаас гадаад улс орнуудад хөдөлмөр эрхэлж буй иргэдийн талаар Монгол улсын Нийгмийн Хамгаалал Хөдөлмөрийн Яамнаас гаргасан судалгаанаас харахад гадаадад ажиллагсадын 60-70% буюу дийлэнх нь 20-35 насны залуучууд бөгөөд дундаж нас нь 31.7 байна. Мөн тэдгээр иргэдийн 57% нь дээд боловсролтой байхад 31% нь бүрэн дунд болон тусгай мэргэжлийн иргэд байна.

Гадаад хөдөлмөр эрхэлж буй иргэдийн гадаадад явах болсон шалтгаан нь ихэнхдээ өөрсдийн амьдралыг сайжруулах, эдийн засгийн хараат байдлаас гарах хүсэл сонирхолд хөтлөгдөн явсан байдаг ба 3 сараас эхлэн 10,11 түүнээс дээш жилээр эх орноосоо явсан байдаг. Гадаадад амьдарсан дундаж хугацааг хувьчилахад 3.7 жил байдаг байна.

Үүнээс харахад гадаадад хөдөлмөр эрхэлж байгаа иргэд маань ид залуу насандаа буюу хийж бүтээх хамгийн идэвхитэй насандаа харь оронд хөдөлмөр эрхэлж байгаа ба эмэгтэйчүүд нь нөхөн үржихүйн насандаа гадаад оронд олноор хөдөлмөр эрхэлж байна.

Иргэд олноор гадаад оронд хөдөлмөр эрхэлж байгаа нь эерэг болон сөрөг үр дагваруудтай.

Эерэг

• Санхүүгийн байдал тухайн өрх гэрт дээшилнэ
• Мэргэжлийн ур чадвар эзэмшдэг
• Бие даан амьдарч сурдаг
• Хэл сурдаг
• Ертөнцийг танин мэдэж байгаа

Сөрөг

• Гэр орон эх нутгаа санаж сэтгэл санааны хяиралд ордог
• Эрүүл мэндээр хохирдог
• Гэрлэлт оройтдог, гэр бүл салалт ихэссэн
• Монголд байр суурь тогтворгүй болдог
• Суралцах хугацаа алдагддаг

Гадаадад хөдөлмөр эрхэлж байгаа ажиллагсадын дийлэнх нь эрүүл мэндийн даатгалгүй байдаг.

Тухайлбал БНСУ-д 86.5% нь, АНУ-д 71.6% нь хараар амьдарч байна.

Дээрхи цөөн тоо баримтуудыг Монгол иргэд олноор суурьшин хөдөлмөр эрхэлж байгаа АНУ, Солонгос, Чех зэрэг гурван улс дээр судалсан байна.

Энэ бүхнээс харахад гадаадад хөдөлмөр эрхэлж байгаа Монгол иргэдийн эрүүл мэнд, нийгмийн хамгаалалын асуудлыг манай улсын Засгийн Газраас санаачлага гарган шийдвэрлүүлэх, хөдөлмөр эрхлэх эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох нь туйлаас чухал болж байна.

Мөн гадаадад ажиллах хүч гаргах зуучлалын үйл ажиллагаанд төрийн болон иргэдийн хяналтыг тавьж хууль бус үйл ажиллагаа, иргэдийг хохироож байгаа үйлдлийг таслан зогсоох шаардлагатай байгаа юм.

Түүнчлэн гадаадад хөдөлмөр эрхэлж байгаа иргэдийг улс эх оронд нь эргүүлэн татах, гадагшаа хөдөлмөр эрхлэх үзэл бодлыг хязгаарлах төрийн бодлого үгүйлэгдсээр байна.

УТБА

ЛИБЕРТИ-5

Магистрант Х.Батцоож

“Гадаадад хөдөлмөр эрхлэлт” Судалгааны ажиглалт

Миний нэгэн танил өмгөөлөгч өдөр тутамд байдаг л нэгэн хохирогчийн хамт явж байхдаа надтай таарч, зам зуур хууч хөөрөлдсөн тухай:

В.Чанцал 30 настай. Тэр 63 настай ээж Нуваан, 03-07 насны хүү охин хоёрынхоо хамт Улаанбаатар хотын Чингэлтэй дүүргийн 13-р хороо Согоотын 28-684 тоотод амьдардаг.

Тэднийх 1999 онд Баянхонгор аймгийн Бууцагаан сумаас шилжин ирсэн. Хотод ирэхээсээ өмнө тэднийх тус сумын 3-р багт боломжийн хэдэн үхэр, ямаатай байлаа.

Гэвч тэр жил Монголын 13 аймгийг туйлдуулсан зуд Балдоржийнхыг тойроогүй байна. Балдорж Чанцалын нөхөр нь байсан.

Зуднаар хотоо харлуулсан Балдоржийнх үлдсэн хэдээ малаа зарж борлуулаад өндөр настай эхээ эмчлүүлэнгээ, өөрсдийнхөө амьдралын ирээдүйгээ хот суурин газраас эрж олохоор, тэр тусмаа сумын төв, аймгийн төвийг алгасан шууд л Улаанбаатарыг зорьжээ.

Хотыг зорьсон нь холын садандаа найдлага тавьжээ. Садангийнхаа хашаанд гэрээ барьж төвхнөөд Балдорж такси түрээсэлсэн, харин Чанцал цайны газар туслах тогоочоор ажилласан байна. Тэд удалгүй хүүтэй болж ам бүл нэмэгдсэн.

Садан хөгшний хүү Нямдорж Балдоржийн үеийнх. Тэр нэгэн компанид борлуулалтын менежерээр ажилладаг байсан. Нямдорж эцэг эхээсээ гадна Бурмаа болон 5 настай хүүгийн хамт амьдардаг байжээ. Хүүгийн ээж Солонгоо 2002 онд АНУ-руу тэтгэлэгт сургуульд явсан боловч буцаж ирсэнгүй. Харин Нямдорж өөрийн амьдралыг бодон жилийн өмнө Бурмаатай танилцан гэр бүл болжээ.

Нямдорж, Балдорж хоёр 2005 онд Бурмаагийн найзаар дамжуулан Солонгос улсруу хөдөлмөр эрхлээр явсан. Чанцал 2004 онд төрснөөсөө хойш ажил хийгээгүй ба Балдоржийг Солонгос явснаас хойш өвчтэй ээж, хүү охин хоёроо харан гэрт сууж байгаа. Амьдрал хүнд байгаа тул хөдөөнөөс эгчийгээ татан авчирч өөрөө Солонгос явахаар Бурмаагын найзад мөнгөө атгуулсан боловч мөнгө ч үгүй, виз ч үгүй үлджээ.

Үлдсэн өмч хөрөнгөө залилуулсан Чанцал өмгөөлөгчид хандаж яваа нь энэ.

Энэ бүхнээс харахад өвөг дээдсээс өвлөж үлдсэн эх нутаг, үнэт баялагаараа бахархасан бидний цөөхөн монголчууд хилийн дээс давсаар, үлдсэн нь цөөрсөөр…Эх орон эзгүйрч байна. Өөр олон Балдорж, Нямдорж, Солонгоо нар элчингийн үүд сахисаар л…..

Гадаадад хөдөлмөр эрхлэлтийн сүүдэр нь гэр бүл, үр хүүхэд, улс эх оронд ч нөлөөлж байна.

УТБА

ЛИБЕРТИ-5

Магистрант Х.Батцоож

Танилцах үдэшлэг